'Archeologenhoed, afritsbroeken en zandkleurige kleding: een mooie archeologische sfeer!'

Na een verre reis terecht komen aan de Middellandse zee om daar te zoeken naar een beschaving die daar lang geleden heeft mogen vertoeven was zeker geen straf. Ik, Aletta Mes, heb hier aan deel mogen nemen in de zomer van 2016. Als ik in drie woorden mag beschrijven hoe deze reis was, zou ik zeggen: het was onvergetelijk!

'Thorikos voelde als thuiskomen'

Een vriendin van mij deed dit onderzoek al eerder. Toen ik erover

hoorde was ik meteen verkocht. Ik had nooit verwacht dat ik mee zou kunnen doen, want het is een geweldige kans. Thorikos voelde als thuiskomen. Hier heb ik als onderzoeker en als persoon gevonden wat ik wil doen. Het is hard werken: We staan vanaf 8 uur ’s ochtends elke dag in de warmte bergen en bergen scherven uit te zoeken. Maar wat we doen is zo ontzettend gaaf!

'Het gevoel is onbeschrijflijk'

Welke zichzelf respecterende amateurarcheoloog heeft er niet gekeken naar de geweldige afleveringen van het archeologische tv-programma ‘Time Team’ op de Engelse BBC? Als kind was ik al gek op geschiedenis en rende ik rond met het rode badlaken van oma om mijn nek en een stok die de rol van een zwaard vervulde. Ivanhoe! Met het Time Team kwam ik voor het eerst in contact met archeologie. Tony Robinson die vol energie een veld rondrent, terwijl hij links en rechts interessante holtes in de wand van een sloot aanwijst; mijn voorbereiding als fauteuil-archeoloog was gereed.

'Thorikos brengt mij dichter bij mensen uit de oudheid'

Vanaf jonge leeftijd ben ik al gefascineerd door geschiedenis en dan vooral de oudheid. Na mijn bachelor Geschiedenis ben ik dit jaar dan ook begonnen met de Research Master Ancient Studies aan de Universiteit van Utrecht. De oudheid is zo lang geleden dat veel mensen zich er bijna geen voorstelling van kunnen maken, maar dit is juist wat ik zo interessant vind aan deze periode. Ik wil graag meer weten over religieuze aspecten en hoe mensen hun dagelijkse leven leidden. Archeologisch materiaal is een belangrijke bron voor dit soort vraagstukken, mede omdat geschreven bronnen ons weinig vertellen over het dagelijks leven en over mensen die niet tot de elite behoorden. Hierdoor is het Thorikos Project een belangrijke plaats voor mij om ervaring op te doen en met archeologisch materiaal te werken.

'Thorikos laat mij nooit meer los'

Ik bezocht Thorikos voor het eerst in de zomer van 1998 als drieëntwintigjarige student archeologie.Het was mijn eerste zomer als vrijwilliger bij de opgravingen van de Amerikaanse School op de Atheense Agora. In de weekenden organiseerde ik met mijn medestudenten uitstapjes – ekdromoi, noemden we ze nogal pedant in het Grieks – naar de grote sites in Griekenland, Olympia, Delphi, Knossos, allemaal plaatsen die we op de universiteit uitgebreid hadden bestudeerd tijdens de colleges. Ik herinner me nog goed dat iemand voorstelde om een gepland bezoek aan de Poseidontempel in Sounion te combineren met een tussenstop in Thorikos, een plek die wij niet kenden, maar die zij het jaar tevoren had aangedaan. Het zou gaan om een “hidden treasure”, een belofte die meer dan waar bleek te zijn. 

'De beste keuze die ik ooit heb kunnen maken!'

De Nederlandse geschiedwetenschapper Huizinga beschreef ooit een fenomeen dat voor menig historicus als een bekende ervaring in de oren zal klinken. Hij beschreef een gebeurtenis waar hij iets meemaakte wat hij de ‘historische sensatie’ noemde. Dit werd door hem uitgelegd als een bijna extatisch gevoel dat hij niet enkel deel uitmaakte van zijn eigen tijd en plaats, maar dat hij in de wereld om hem heen buiten zichzelf kon treden en ‘waarheid door geschiedenis’ kon zien. Dit gevoel is vergelijkbaar met de mogelijkheid om archeologisch onderzoek uit te kunnen voeren op locatie. De bestudeerde wetenschap wordt op deze manier veel persoonlijker en geeft daarom een unieke ervaring!

'Een dream come true!'

In juni 2015 koos ik ervoor om de minor Archeologie te gaan doen. Iets meer dan een jaar later stond ik in Lavrion, Griekenland, om als student-vrijwilliger mee te werken aan een archeologische materiaalcampagne bij de oud-Griekse stad Thorikos. Het is dan ook geen verrassing dat de keuze om archeologie in mijn major Geschiedenis te betrekken de beste is geweest die ik mij kan wensen. Mijn archeologische vakken en de daaropvolgende materiaalcampagne hebben mij geleerd hoe belangrijk archeologie als bron voor de geschiedenis is: archeologie vormt onze voornaamste bron over perioden in de geschiedenis waarvan niet veel geschreven bronnenmateriaal meer over is. Om deze archeologie vervolgens in mijn eigen handen te houden was dan ook een dream come true. Het is fascinerend om te weten dat de scherven en andere voorwerpen die je in je handen hebt ongeveer vijfentwintighonderd jaar geleden door een ander mens gemaakt zijn; dit geeft mij in ieder geval een ontzettende kick. Hiernaast is het ontzettend gaaf om aan de andere kant van het onderzoek naar geschiedenis te staan: waar wij als studenten normaal leren conclusies te verbinden aan bestaand bronnenmateriaal, zorgen wij er nu voor dat dit bronnenmateriaal beschikbaar wordt gemaakt voor toekomstige onderzoekers. We zijn gedurende het Thorikos-project als het ware bezig om de fundamenten te leggen voor geschiedkundig onderzoek.